आजच्या जीवनशैलीत मोबाईल फोन (Smartphone) आणि सोशल मीडिया (Social media) हा आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग बनला आहे. पण तज्ञ त्याला आपला सर्वात मोठा शत्रू मानतात. कारण त्याचा अतिवापर केल्याने आपण आजारी पडू शकतो. न्यूयॉर्क टाइम्सने प्रसिद्ध केलेल्या आपल्या वृत्तात लिहिले आहे की, सोशल मीडिया हा आपल्या काळातील सर्वात मोठा शत्रू आहे. त्याच्या अतिवापराने आपण मानसिक आजारी होऊ शकतो. अमेरिकेतील सॅन डिएगो स्टेट युनिव्हर्सिटीतील मानसशास्त्राचे प्राध्यापक जीन ट्वेंज यांच्या मते, फोनचा निळा प्रकाश रात्रीच्या वेळीही आपला मेंदू दिवसा जाणवतो. त्याचवेळी, न्यूयॉर्क युनिव्हर्सिटीच्या स्टर्न स्कूल ऑफ बिझनेसमधील प्रोफेसर ॲडम अल्टर स्पष्ट करतात, टेक कंपन्या त्यांना फोन अधिक वापरण्यास भाग पाडण्यासाठी वर्तणूक मानसशास्त्र वापरतात.
हेही तुम्ही या अहवालाद्वारे जाणून घेऊ शकता. सोशल मीडियाच्या युगात आपण आपले मन कसे निरोगी ठेवू शकतो? यासाठी तुम्हाला डिजिटल डिटॉक्सच्या या 4 वैज्ञानिक पद्धतींचा अवलंब करावा लागेल.
काही लोक सकाळी उठल्याबरोबर फोनमध्ये येतात. त्यांना त्यांचे संदेश, ईमेल किंवा सोशल मीडिया प्रोफाइल तपासण्याची सवय आहे, त्यामुळे सकाळी फोन उचलू नका. त्याऐवजी वर्तमानपत्र वाचा. व्यायाम किंवा चालणे. फोकस सेट करा. नोटिफिकेशन्स बंद ठेवा जेणेकरून फोन पुन्हा पुन्हा आवाज करू नये.
दुपारच्या जेवणाचा(Lunch) ब्रेक तुम्हाला एकाग्र राहण्यास मदत करतो. कौटुंबिक संबंध दृढ करण्यासाठी या वेळेचा उपयोग करा. तुम्ही कुटुंबासोबत असाल तर फोन दूर ठेवा. जर तुम्ही ऑफिसमध्ये दुपारचे जेवण करत असाल तर सहकाऱ्यासोबत जेवण करा. मोबाईल न उचलण्याचा हा नियम दोघांनाही लागू करा.
संध्याकाळी फिरायला जा. मुलांबरोबर खेळा. मुलांसोबत राहणे हा सर्वात मौल्यवान वेळ आहे. यावेळी मोबाईल वापरू नका. होय, फोटो काढण्यासाठी फोन सोबत ठेवायचा असेल तर तो फ्लाइट मोडवर ठेवा.
झोपण्याच्या एक तास आधी स्क्रीन वापरणे थांबवा. याचा अर्थ तुम्ही फोन स्क्रीनसमोर नसावे. तरीही, जर तुम्हाला फोन सोबत ठेवण्याची सवय असेल, तर Audible अॅप्स वापरा. गाणी ऐका, कथा ऐका, याद्वारे तुम्ही मनोरंजन करू शकाल आणि त्याचबरोबर फोनच्या निळ्या प्रकाशापासून दूर राहू शकाल. झोपण्यापूर्वी फोन दुसऱ्या खोलीत ठेवा.
डिटॉक्स का आवश्यक आहे?
काही वेळ फोन न मिळाल्याने तुम्हाला अस्वस्थता आणि तणाव जाणवू लागल्यास, काही मिनिटांनंतर फोन तपासण्याची सक्ती केल्यास, सोशल मीडियाचा वापर केल्यानंतर तुम्हाला अस्वस्थता, निराशा आणि नैराश्य जाणवू लागले. किंवा फोन चेक न केल्याने मागे पडण्याची भीती वाटत असेल, तर समजून घ्या की तुम्हाला डिजिटल डिटॉक्सची गरज आहे.
झोपण्यापूर्वी फोनपासून अंतर
झोपताना सोशल मीडियाचा वापर केल्याने झोपेची समस्या वाढते. अप्लाइड रिसर्च इन क्वालिटी ऑफ लाइफ या जर्नलमधील संशोधन असे सूचित करते की इंटरनेट आणि मोबाईलचा अधिक वापर केल्याने कामाचा ताण आणि जास्त कामाची भावना वाढते. नोकरीतील समाधान कमी होते.
